Bị tiêu chảy nên ăn gì? Thực phẩm tốt cho người bị tiêu chảy

Tiêu chảy là vấn đề phổ biến, gây ra nhiều bất tiện cho cuộc sống. Việc ăn uống đúng cách sẽ giúp giảm triệu chứng và hồi phục nhanh hơn. Vậy tiêu chảy nên ăn gì để hỗ trợ hệ tiêu hóa? Hãy cùng tìm hiểu những thực phẩm tốt nhất trong bài viết này.

Định nghĩa bệnh tiêu chảy

Bệnh tiêu chảy là tình trạng rối loạn tiêu hóa đặc trưng bởi việc đi tiêu nhiều lần trong ngày với phân lỏng hoặc nước. Tiêu chảy có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và thường kèm theo các triệu chứng khác như đau bụng, co thắt dạ dày, và có thể sốt hoặc buồn nôn.

Tiêu chảy là tình trạng khi số lần đi tiêu của người bệnh tăng lên đáng kể, thường là trên ba lần trong một ngày, và phân trở nên lỏng hơn hoặc có dạng nước. Sự thay đổi trong tính chất của phân có thể là kết quả của nhiều yếu tố gây rối loạn chức năng tiêu hóa.

Các phân loại tiêu chảy

Tiêu chảy cấp tính:

• Thời gian: Kéo dài dưới 2 tuần.
• Nguyên nhân phổ biến: Nhiễm trùng do virus (như virus rota), vi khuẩn (như Salmonella hoặc E. coli), ngộ độc thực phẩm, và sự thay đổi trong chế độ ăn uống.

Tiêu chảy mãn tính:

• Thời gian: Kéo dài hơn 4 tuần.
• Nguyên nhân phổ biến: Các tình trạng mãn tính như hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh Crohn, viêm đại tràng, hoặc rối loạn tiêu hóa do thuốc.

Tiêu chảy phân nhầy (hay còn gọi là tiêu chảy viêm):

• Đặc điểm: Có sự hiện diện của máu và/hoặc chất nhầy trong phân.
• Nguyên nhân phổ biến: Các bệnh lý viêm ruột như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn.

Nguyên nhân tiêu chảy

• Nhiễm trùng: Virus, vi khuẩn, hoặc ký sinh trùng gây rối loạn tiêu hóa.
• Thực phẩm không an toàn: Tiêu thụ thực phẩm bị ô nhiễm hoặc không được nấu chín đúng cách.
• Rối loạn tiêu hóa: Các tình trạng như hội chứng ruột kích thích, bệnh Crohn, hoặc viêm đại tràng.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ là tiêu chảy.
• Chất độc: Sử dụng hoặc tiếp xúc với chất độc có thể gây ra tiêu chảy.

Triệu chứng đi kèm

• Đau bụng: Cảm giác đau hoặc co thắt trong vùng bụng.
• Sốt: Một số trường hợp tiêu chảy kèm theo sốt nhẹ.
• Buồn nôn và nôn: Có thể xảy ra đồng thời với tiêu chảy.
• Mất nước: Tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng, gây khô miệng, mệt mỏi, và giảm lượng nước tiểu.

Điều trị và phòng ngừa

• Điều trị triệu chứng: Uống nhiều nước để bù đắp lượng chất lỏng bị mất, và có thể sử dụng thuốc chống tiêu chảy theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Chế độ ăn uống: Ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa, tránh thực phẩm có thể làm tình trạng tiêu chảy nghiêm trọng hơn.
• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên và đảm bảo thực phẩm được chế biến sạch sẽ.

Hiểu biết về định nghĩa và nguyên nhân của bệnh tiêu chảy có thể giúp bạn quản lý tình trạng này một cách hiệu quả hơn và nhận diện các dấu hiệu cần thiết để tìm kiếm sự hỗ trợ y tế khi cần.

Bị tiêu chảy nên ăn gì?

Khi bị tiêu chảy, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là rất quan trọng để giúp cơ thể phục hồi và giảm bớt triệu chứng. Dưới đây là một số loại thực phẩm nên ăn và những điều cần lưu ý:

Thực phẩm nhạt: Ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa và ít chất béo như cơm trắng, khoai tây luộc, hoặc bánh mì nướng. Các thực phẩm này có thể giúp hấp thụ chất lỏng dư thừa và cung cấp năng lượng mà không gây kích thích dạ dày.

Chuối: Chuối là một lựa chọn tuyệt vời vì nó dễ tiêu hóa và chứa nhiều kali, một khoáng chất quan trọng bị mất khi tiêu chảy. Kali giúp duy trì sự cân bằng điện giải và giúp phục hồi cơ thể. Nên ăn chuối chín vì chúng dễ tiêu hóa hơn.

Táo nghiền hoặc nước táo: Táo nghiền (không có vỏ) chứa pectin, một loại chất xơ hòa tan giúp làm đặc phân và giảm triệu chứng tiêu chảy. Pectin có tác dụng như một loại gel trong ruột, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ nước. Nước táo có thể giúp cung cấp chất lỏng và vitamin cần thiết. Tuy nhiên, tránh uống nước táo có đường thêm, vì quá nhiều đường có thể làm tình trạng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn.

Súp gà hoặc nước dùng: Súp gà hoặc nước dùng là lựa chọn tốt để cung cấp chất lỏng và chất điện giải cần thiết cho cơ thể. Chúng giúp bù đắp lượng nước bị mất và có thể cung cấp một số chất dinh dưỡng cần thiết. Nên chọn súp gà không có nhiều gia vị hoặc chất béo.

Thực phẩm dễ tiêu hóa khác: Bánh quy giòn là lựa chọn nhẹ nhàng cho dạ dày và có thể giúp làm đặc phân. Chúng dễ tiêu hóa và ít gây kích thích. Cháo cũng là một thực phẩm dễ tiêu hóa và cung cấp năng lượng. Bạn có thể ăn cháo với một ít muối để thêm hương vị mà không gây kích thích dạ dày.

Uống đủ nước: Tiêu chảy có thể dẫn đến mất nước nhanh chóng, vì vậy việc bổ sung đủ nước là rất quan trọng. Uống nước thường xuyên trong suốt cả ngày. Bạn cũng có thể uống các dung dịch bù nước hoặc nước điện giải để bổ sung các khoáng chất cần thiết như natri và kali, giúp duy trì cân bằng điện giải trong cơ thể.

Nếu tiêu chảy kéo dài hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng khác như sốt cao, máu trong phân, hoặc mất nước nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Thực phẩm nên tránh khi bị tiêu chảy

Khi bị tiêu chảy, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là rất quan trọng để giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu các triệu chứng. Dưới đây là một số thực phẩm và nhóm thực phẩm nên tránh khi bị tiêu chảy:

Thực phẩm giàu chất béo: Các món ăn chứa nhiều chất béo như thực phẩm chiên, đồ ăn nhanh và thức ăn nhiều dầu mỡ có thể làm tăng tình trạng tiêu chảy. Chúng có thể kích thích dạ dày và ruột, gây ra thêm sự khó chịu.

Sản phẩm từ sữa: Sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai và kem có thể gây khó tiêu và làm tình trạng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn, đặc biệt nếu bạn có hiện tượng không dung nạp lactose.

Thực phẩm chứa caffeine: Caffeine trong cà phê, trà và đồ uống có ga có thể làm tăng nhu động ruột và dẫn đến tiêu chảy. Ngoài ra, caffeine cũng có thể làm cơ thể mất nước nhanh hơn.

Thực phẩm có nhiều đường và chất tạo ngọt: Đồ ngọt, đặc biệt là các loại đồ uống có chứa nhiều đường và chất tạo ngọt nhân tạo, có thể làm tăng lượng nước trong ruột và gây tiêu chảy.

Thực phẩm giàu chất xơ: Dù chất xơ là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống hàng ngày, nhưng khi bị tiêu chảy, việc tiêu thụ quá nhiều chất xơ có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Tránh các loại rau sống, trái cây có nhiều chất xơ và ngũ cốc nguyên hạt.

Thực phẩm cay: Thực phẩm cay, như ớt và gia vị cay, có thể kích thích dạ dày và ruột, làm tình trạng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn.

Thực phẩm và đồ uống có cồn: Rượu và các đồ uống có cồn có thể gây kích ứng dạ dày và làm mất nước, khiến tình trạng tiêu chảy trở nên trầm trọng hơn.

Thực phẩm và đồ uống có gas: Nước soda và các đồ uống có gas có thể gây ra đầy hơi và khó tiêu, làm tình trạng tiêu chảy nặng thêm.

Khi bị tiêu chảy, hãy ưu tiên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa và không gây kích thích dạ dày như cơm, bánh mì nướng, chuối, táo nghiền, và uống nhiều nước để tránh mất nước. Nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ.

Một số mẹo hay hỗ trợ người trong quá trình bị tiêu chảy

Khi bị tiêu chảy, việc chăm sóc cơ thể đúng cách là rất quan trọng để giúp phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu các triệu chứng. Dưới đây là một số mẹo hữu ích để hỗ trợ người bị tiêu chảy:

Uống nhiều nước: Tiêu chảy có thể dẫn đến mất nước nhanh chóng, vì vậy việc uống đủ nước là rất quan trọng. Uống nước lọc, nước điện giải, hoặc nước nấu từ trái cây có thể giúp bổ sung lượng nước và các khoáng chất bị mất.

Sử dụng dung dịch điện giải: Các dung dịch điện giải như ORS (Oral Rehydration Solution) giúp bổ sung không chỉ nước mà còn các chất điện giải quan trọng như natri, kali và chloride, giúp cơ thể duy trì cân bằng điện giải.

Ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa: Khi bắt đầu cảm thấy khá hơn, hãy ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa như cơm trắng, bánh mì nướng, chuối, táo nghiền, và khoai tây luộc. Tránh các thực phẩm có nhiều chất xơ và gia vị.

Thực hiện chế độ ăn BRAT: Chế độ ăn BRAT (Bananas, Rice, Applesauce, Toast) là một phương pháp phổ biến để giúp tiêu hóa dễ dàng hơn khi bị tiêu chảy. Những thực phẩm này ít gây kích ứng dạ dày và dễ tiêu hóa.

Tránh các thực phẩm kích thích: Tránh các thực phẩm có thể kích thích dạ dày và ruột, bao gồm thực phẩm béo, cay, có nhiều đường, và sản phẩm từ sữa.

Ăn nhỏ và thường xuyên: Thay vì ăn ba bữa lớn, hãy chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Điều này giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa và giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ các chất dinh dưỡng.

Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi giúp cơ thể tập trung vào việc phục hồi và có thể giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy nhanh hơn.

Tránh sử dụng thuốc chống tiêu chảy mà không có sự chỉ định của bác sĩ: Một số thuốc chống tiêu chảy có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn nếu nguyên nhân của tiêu chảy là do nhiễm trùng. Nếu tiêu chảy kéo dài hoặc kèm theo triệu chứng nghiêm trọng như sốt hoặc máu trong phân, hãy tìm sự tư vấn từ bác sĩ.

Theo dõi và ghi chú triệu chứng: Theo dõi các triệu chứng và ghi chép lại có thể giúp bác sĩ xác định nguyên nhân và cách điều trị thích hợp hơn nếu tình trạng không cải thiện.

Rửa tay thường xuyên: Đảm bảo rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch để tránh lây nhiễm và giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Nếu tiêu chảy kéo dài hơn 48 giờ, hoặc nếu có các triệu chứng như sốt cao, máu trong phân, hoặc mất nước nghiêm trọng, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn y tế ngay lập tức.

Chế độ ăn uống hợp lý khi bị tiêu chảy giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục và cải thiện hệ tiêu hóa. Hy vọng qua bài viết, bạn đã biết tiêu chảy nên ăn gì để nhanh khỏi và khỏe mạnh hơn.